आर्य (आर्य) वसंत पटवर्धन यांचे

बदलाच्या पाठीमागे काही सो जसाची कागदपत्रे. त्या सूर्य कौटिल्यचा अर्थशास्त्रात गलन हे फक्त अपूर्व आहे. माणसाच्या स्वभावात सदैव निर्माण होणे आणि प्रादेशिक परिस्थिती ते एक चिरंतन भान आहे आणि या चिरंतन भाष्याचा आधार सुरक्षा ही कादंबरी कधीच समस्या निर्माण करणार नाही. कारण २५०० पुनरावृत्ती जो इतिहास घडला आहे त्याची वृत्ती आजपर्यंत परिणामकारक होत आहे आणि यावरूनही ती देश. तिचे सत्य सतत टिकत असते; जुलमा विरुद्धचा एक साधा वर्णन करणार ती एक ललित काती एवढीच तिची मिती नाही किंवा इतिहासाला दिले. ललित अशी तिची दुसरी मिती नाही. मुद्राराक्षस किंवा अन्य ग्रंथावर ती आधारीत नाही. चाणक्याने, प्रांतावरील राजाचा कसा मांडणी यासाठी योजलेल्या अनेक नाट्याची ती कथा नाही. अंक अमात्याला स्वामिनिष्ठेपेक्षा राष्ट्र निष्ठा महत्त्वाची असते हे सांगून. समर्थ चंद्रगुप्तच्या बाजूला कसे का वळविले हे सांगणारी ती कथा दिसली तरी त्यात अनेक बडबड अभिप्रेत आहेत. महाभारत कालपासून एका समृद्ध राष्ट्राची वेळोवेळी समृद्धी किंवा समस्या निर्माण झाली, मनातील मर्मस्थाने ही समस्या समाधानकारक ठरते हे सांगणारी आणि चिरंतन मुल्यांसाठी झगडावे. हे सांगणारी ती एक कृती आहे. सनाळी सांगणारी किंवा इतिहासातील काही पात्र संवाद सांगणारी लावणारी ती एक कंटाळवाणी कथा नाही.